İş sağlığı ve güvenliği, çalışanların ve işyerlerinin güvenliğini sağlama amacını taşıyan önemli bir konsepttir. Doç. Dr. Teoman Akpınar'ın anlatımıyla, bu alandaki temel kavramları anlamak, riskleri belirlemek ve etkili bir iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi kurmak büyük bir öneme sahiptir.

1. Tehlike:

İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanları veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini ifade eder. Örneğin, makinelerin hareketli parçaları, yükseklik, elektrik enerjisi gibi faktörler tehlike oluşturabilir.

2. Risk:

Risk, bir tehlikenin kayıp, yaralanma veya başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimalini ifade eder. İşyerindeki belirli bir tehlike olasılığına göre kaybedilecek değerlerin ölçüsünü temsil eder. Risk, bir tehlikenin gerçekleşme olasılığı ve sonuçlarını içerir.

3. Olay:

Olay, bir kazaya yol açan veya yol açabilecek potansiyeli olan durumu ifade eder. Olaylar, sağlık bozulması, sakatlanma, hasar veya başka kaybın olmadığı "yakın-ıskalama" olarak adlandırılabilir.

4. Risk Yönetimi:

Risk yönetimi, insan hayatı ve çevre güvenliği ile ilgili risklerin değerlendirilmesi ve kontrol edilmesine yönelik politikaların, tecrübelerin ve kaynakların sistemli olarak uygulanmasıdır. Bu, önceden belirlenen riskleri minimize etmek için planlama ve önleme tedbirlerini içerir.

5. Performans:

Performans, bir organizasyonun iş sağlığı ve güvenliği yönetim sisteminin, politika ve amaçlarına dayanan ölçülebilir sonuçlarını ifade eder. İş sağlığı ve güvenliği risklerinin kontrolüne odaklanır.

6. Kabul Edilebilir Risk Seviyesi:

Kabul edilebilir risk seviyesi, organizasyonun yasal yükümlülükleri ve iş sağlığı ve güvenliği politikası çerçevesinde kabul edilebilir düzeye indirilmiş risktir. Yasalara uygun, kayıp veya yaralanma oluşturmayacak risk seviyesini temsil eder.

7. Önleme:

Önleme, işyerinde yürütülen işlerin her aşamasında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için planlanan ve alınan tedbirlerin tümünü ifade eder.

8. Ramak Kala Olay:

Ramak kala olay, işyerinde meydana gelen, zarar potansiyeli olmasına rağmen zarar vermeyen olaydır. Bu durumda, önleyici tedbirlerin zamanında alınması, ciddi sonuçları önleyebilir.

9. Risk Değerlendirmesi:

Risk değerlendirmesi, işyerinde var olan veya dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin neden olduğu risklerin analiz edilip derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin belirlenmesi sürecini ifade eder. İlgili yasal düzenlemelere uygunluğu değerlendirir.

10. İSG Yönetim Sistemi:

İş sağlığı ve güvenliğindeki yönetim sistemleri, kuruluşun faaliyet alanıyla ilgili İSG risklerini yönetmeyi kolaylaştıran tüm yönetim süreçlerini içerir. Politika, prosedürler, prosesler ve kaynakları kapsar.

İş Sağlığı ve Güvenliğinde Sorumluluk:

Doç. Dr. Teoman Akpınar, iş sağlığı ve güvenliğinde sorumlulukların paylaşıldığını belirtiyor. İşçilerin kendi sağlıklarına dikkat etmeleri, işverenlerin iş güvenliği şartlarını sağlamaları ve devletin yasal düzenlemeleri uygulamasıyla iş kazalarının ve meslek hastalıklarının önüne geçilebileceğini vurguluyor.

Bu temel kavramlar, iş sağlığı ve güvenliği alanında bilinçlenmeyi ve etkili önlemlerin alınmasını sağlamak adına önem taşır. Doç. Dr. Teoman Akpınar'ın anlatımıyla iş sağlığı ve güvenliği konusunda yapılan bu açıklamalar, çalışanların, işverenlerin ve devletin işbirliği ile daha güvenli bir çalışma ortamı oluşturulmasına katkı sağlamaktadır.