Türkiye'de iş sağlığı ve güvenliği, geçmişten günümüze önemli evrimler geçirmiş ve bu alandaki çabalar, tarih boyunca çeşitli dönemlerde şekillenmiştir. Doç. Dr. Teoman AKPINAR, iş sağlığı ve güvenliğinin Türkiye'deki tarihsel gelişimini açıklarken, geçmişin izlerini günümüze taşıyan önemli aşamalara vurgu yapıyor.

Osmanlı İmparatorluğu Dönemi:

Osmanlı İmparatorluğu'nda iş sağlığı ve güvenliği konusundaki ilk adımlar, 1820'lerde kurulan işletmelerde çalışan işçilerin yaşam ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi amacıyla atıldı. Ancak, 1850'de çıkarılan Polis Nizamnamesi ile çabalar bir ölçüde geride kaldı. Özellikle Ereğli Kömür İşletmeleri'nin Deniz Bakanlığı'na geçmesiyle, kömür ocaklarında çalışan işçilerin koşullarını düzenleyen yasaların çıkmasıyla Osmanlı İmparatorluğu'nda işçi sağlığı ve güvenliği alanında ilk düzenlemeler yapıldı.

Çalışma Koşulları ve Sorunlar:

Yüzyılın ortalarında, Osmanlı İmparatorluğu'nda çalışma koşulları ağır ve uzun süreliydi. Günde 16 saate kadar çıkan çalışma süreleri, özellikle kömür ocaklarında kadın ve çocuk işçilerin çalıştırılması gibi sorunlarla karşılaşıyordu. İşçiler, sağlıksız koşullar altında çalışmanın ve yaşamanın zorluklarına maruz kaldı.

İlk Yasal Düzenlemeler:

Osmanlı İmparatorluğu'nda iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili ilk yasal belge olan Dilaver Paşa Nizamnamesi, 1865 yılında Madeni Hümayun Nazırı Dilaver Paşa tarafından hazırlandı. Ancak, padişah tarafından onaylanmayan bu nizamname, üretimin artırılmasına yönelik olmasına rağmen, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili önemli düzenlemeler içeriyordu.

Maadin Nizamnamesi ve İlk Yenilikler:

Tanzimat'tan sonraki önemli belge olan Maadin Nizamnamesi, iş güvenliği ile ilgili önemli hükümler içeriyordu. İşverenlerin iş kazalarını önlemek için gerekli önlemleri alması, kazaya maruz kalanlara tazminat ödenmesi gibi maddeler, bu tüzüğün önemli yenilikleri arasında yer alıyordu.

Doç. Dr. Teoman AKPINAR'ın anlatımıyla Türkiye'de iş sağlığı ve güvenliğinin tarihsel seyri, Osmanlı İmparatorluğu'ndan günümüze kadar uzanan önemli dönemleri ve yaşanan gelişmeleri vurguluyor. Bu tarihî süreç, Türkiye'nin iş sağlığı ve güvenliği alanındaki çabalarının evrimini anlamamıza katkı sağlıyor ve gelecekteki adımları şekillendirmek adına bir rehber niteliği taşıyor.