İdari İşlemlerde Hukuka Aykırılık Halleri: Unsur ve Değerlendirme

İdari işlemler, kamu yönetimi tarafından gerçekleştirilen ve bireylerle devlet arasında hukuki sonuçları olan eylemlerdir. Ancak, bu işlemler hukuka uygun olmalıdır. İdari işlemlerin hukuka aykırılığı, bir dizi unsura bağlı olarak değerlendirilir ve çeşitli hallerde ortaya çıkabilir.

Yetki Yetersizliği:

İdari işlemi gerçekleştiren kamu görevlisi, yasal yetki sınırları içinde hareket etmelidir. Yetki yetersizliği durumunda yapılan işlem hukuka aykırı kabul edilir. Örneğin, bir memurun atanma yetkisi olmaksızın atanma işlemi gerçekleştirmesi.

Şekil Kurallarına Uymama:

İdari işlemler, belirli bir şekle tabi olabilir. Örneğin, resmi yazılı şekilde yapılması gereken bir işlemin yazılı olarak gerçekleştirilmemesi hukuka aykırılık sebebi olabilir.

Amaca Aykırılık:

İdari işlemler, genellikle bir amaç doğrultusunda yapılır. Bu amaç doğrultusuna aykırı bir işlem, hukuka aykırıdır. Örneğin, bir izin işlemi sadece çevresel etkileri değerlendirmek amacıyla yapılıyorsa, bu amacın dışına çıkacak bir izin verilmesi.

Hukuka Aykırı Neden:

İdari işlemlerin dayandığı neden, hukuka uygun olmalıdır. Eğer bir işlem, hukuken kabul edilebilir bir nedene dayanmıyorsa, bu durum hukuka aykırılık oluşturabilir.

Kapsamın Aşılması:

İdari işlemler, belirli bir kapsam içinde yapılmalıdır. Kapsamın aşılması durumunda yapılan işlem hukuka aykırı kabul edilebilir. Örneğin, bir yönetmelikte belirtilen yetkilerin aşılması.

Eşitlik İlkesine Aykırılık:

İdari işlemler, eşitlik ilkesine aykırı olmamalıdır. İşlemin uygulandığı kişilere eşit davranılmaması durumu hukuka aykırılık sebebi olabilir.

Bu hallerin yanı sıra, keyfiyet, ölçülülük ilkesine aykırılık, kamu düzenine aykırılık gibi unsurlar da idari işlemlerin hukuka aykırı olduğunu gösterebilir. Hukuka aykırılık durumunda, bireylerin idari yargı yollarına başvurarak hukuklarını aramaları mümkündür.