Günümüzde hukuki süreçlerde uzman görüşe duyulan ihtiyaç, bilirkişilik kurumunu ön plana çıkarmıştır. İşte, bilirkişilikle ilgili temel bilgiler ve bu alandaki yasal düzenlemeler.

Bilirkişilik Tanımı ve Yasal Temeli

Bilirkişilik, bir mahkeme veya hukuki süreçte, belirli bir konuda uzmanlaşmış bireyin veya uzman bir ekibin sunduğu bağımsız ve tarafsız bir uzman görüştür. Bu görüş, mahkemeye veya yargı organına teknik, tıbbi, mali, mühendislik gibi alanlarda yardımcı olmak amacıyla sunulur. Bilirkişiler, genellikle belirli bir alanda uzmanlık ve deneyim sahibi kişiler arasından seçilir.

Bilirkişilik, Türk Hukukunda "Hukuk Muhakemeleri Kanunu" ve "Ceza Muhakemeleri Kanunu" çerçevesinde düzenlenmiştir. Kamu kurumları, üniversiteler, adli tıp kurumu gibi birimlerde görev yapan uzmanlar, bu kanun kapsamında bilirkişilik yapabilir.

Bilirkişi Listeleri ve Belirlenmesi

Bilirkişi listeleri, genellikle adliyeler veya yargı organları tarafından oluşturulur. Bu listelerde yer alabilmek için belirli bir uzmanlık ve deneyim seviyesine sahip olmak gereklidir. Bilirkişiler, genellikle meslek odalarına üye olmalı, belirli eğitimleri tamamlamış veya belirli bir süre deneyime sahip olmalıdır. Bu kriterler genellikle bilirkişi listelerine giriş için belirlenen önemli faktörlerdir.

Teknik ve Uzmanlık Gerektiren Alanlar

Bilirkişilik genellikle teknik ve uzmanlık gerektiren alanlarda kullanılır. Özellikle mühendislik, tıp, muhasebe, yazılım geliştirme gibi alanlarda uzmanlık gerektiren konularda bilirkişilik yapmak için belirli bir eğitim ve deneyime sahip olmak önemlidir. Bu uzmanlık, mahkemeye veya hukuk kurumlarına sunulan raporlarda doğruluk ve güvenilirlik sağlar.

Hukuki ve Uzmanlık Gerektirmeyen Konularda Bilirkişilik

Bilirkişilik, genellikle hukuki ve teknik konularda kullanılır. Ancak, hukuki ve teknik bilgi gerektirmeyen konularda bilirkişilik yapılamaz. Bilirkişilik yasaları, bu konuda uzman olmayan bireylerin mahkemede veya hukuk süreçlerinde uzman görüş bildirmelerine izin vermez.

Bilirkişilik, Hukuki Süreçlerde Güvenilir Uzmanlık

Bilirkişilik, hukuki süreçlerde tarafsız, bağımsız ve uzman bir görüş sağlama amacını taşır. Yasal düzenlemeler ve bilirkişi listeleri, bu alanda görev alacak uzmanların belirlenmesinde önemli rol oynar. Teknik ve uzmanlık gerektiren konularda bilirkişilik, adil ve doğru kararların alınmasına katkıda bulunur.

Bilirkişilik konusunda hatalı uygulamalar

Bilirkişilik konusunda özellikle CD inceleme gibi alanlarda teknik ve uzmanlık bilgisi olmayan adliye personeli bilirkişi listelerine alınmaktadır. Anılan kişiler CD görüntü iyileştirme programlarını kullanmadıkları halde bilirkişi olarak atanmakta ve izledikleri görüntülerin sadece anlatımını dosyaya aktarmaktadırlar. Anılan şekilde bir inceleme soruşturma veya kovuşturma dosyasının yargılama sürecini yürüten hakim savcı veya yeminli zabıt katibi tarafından bizzat yapılabilecek uzmanlık gerektirmeyen bir uygulamadır. Ayrıca anılan görüntülerin baskısı da adliyeler de temin edilecek renkli yazıcı ile kolayca yapılabilir. Bilirkişilik giderinin yargılama gideri olarak vatandaşlara yansıdığı veya kamu üzerinde kaldığı dikkate alındığında güncel ücret tarifesine göre dosya başına 1.100 TL ücret ödenmesi vatandaş açısından sosyal devlet ilkesi ilkesinde iddia ve savunma hakkının sınırlanması, kamu açısından ise kamu zararının oluşması ile ifade edilebilir. Bu doğrultuda düzenleme yapılarak bilirkişilerin görüntü iyileştirme yapıp yapmadıkları, bilirkişiliklerini ne şekilde yaptıkları listeye kayıt aşamasından itibaren denetlenmeli, yargılama aşamasında da hakim savcılarca adli yargı adalet komisyonlarınca ve başsavcılıklarca kamu zararı açısından takip edilmelidir.